هشدار درباره پیامدهای Gig Economy بر صندوق های بازنشستگی

به گزارش پرشین خبر از روابط عمومی و امور بین‌الملل بیمه مرکزی، عبده تبریزی با اشاره به تأثیر تحول دیجیتال بر ساختار اشتغال جهانی گفت: اقتصاد در حال گذار از الگوی سنتی استخدام دائمی و حقوق ثابت به سمت قرارداد‌های کوتاه‌مدت، پروژه‌محور و مبتنی بر نتیجه است. وی تأکید کرد که این تغییرات، نظام‌های کلاسیک بیمه و بازنشستگی را دچار چالش کرده است؛ زیرا بخش بزرگی از نیروی کار دیگر در قالب رابطه سنتی کارمند و کارفرما فعالیت نمی‌کند و دستمزدی ماهانه دریافت ندارد.

وی افزود: پلتفرم‌های دیجیتال اکنون به محور اصلی شکل‌گیری مشاغل جدید تبدیل شده‌اند و میلیون‌ها نفر در سراسر جهان، از رانندگان تاکسی آنلاین گرفته تا مترجمان آزاد و بازاریابان دیجیتال، از طریق این پلتفرم‌ها به‌صورت پروژه‌ای کار می‌کنند.

عبده تبریزی گفت: در این نوع اشتغال، رابطه کلاسیک کار و کارفرما از میان رفته و امنیت شغلی و بیمه‌ای کاهش یافته است.

استاد مدعو دانشگاه صنعتی شریف با اشاره به آمار‌های بین‌المللی افزود: از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۴، سهم نیروی کار فعال در Gig Economy در اغلب کشور‌ها افزایش یافته است. در ایالات متحده این سهم از حدود ۱۰ درصد به نزدیک ۲۰ درصد، در ایتالیا به حدود ۲۰ درصد و در هند به ۲۴ درصد رسیده است.

وی خاطرنشان کرد: در ایران نیز برآورد‌ها حاکی از آن است که حدود ۱۳ درصد از شاغلان در قالب مشاغل پلتفرمی و غیردائمی فعالیت دارند، هرچند بسیاری از این فعالیت‌ها در آمار‌های رسمی منعکس نمی‌شود.

وی دلایل اصلی رشد این نوع اشتغال را در چند عامل خلاصه کرد: گسترش پلتفرم‌های خدماتی، افزایش هزینه استخدام رسمی، تمایل نسل جوان به استقلال شغلی و تجربه دوران کرونا.

عبده تبریزی افزود: نسل جدید تمایل دارد کنترل زمان و مکان کار خود را در دست داشته باشد، بنابراین ساختار شغلی آنها با الگو‌های پیشین تفاوت اساسی دارد.

وی در ادامه با اشاره به وضعیت بازار کار ایران گفت: نرخ مشارکت اقتصادی از ۴۱ درصد به حدود ۳۸ درصد در سال‌های اخیر کاهش یافته است؛ رقمی که پایین‌تر از میانگین جهانی است. همچنین بخش بزرگی از فعالیت‌های غیررسمی در آمار رسمی کشور دیده نمی‌شود، در حالی که این بخش سهم قابل‌توجهی از اشتغال واقعی را تشکیل می‌دهد.

رئیس آکادمی دانایان، بر این نکته تأکید کرد که مهم‌ترین اثر گسترش Gig Economy، بر صندوق‌های بازنشستگی و بیمه‌های اجتماعی است. به گفته او، با افزایش اشتغال پروژه‌محور، وابستگی صندوق‌ها به درآمد‌های مستمر و حق بیمه ماهانه کاهش می‌یابد و این موضوع پایداری مالی آنها را تهدید می‌کند.

عبده تبریزی در پایان با تأکید بر لزوم بازنگری در سیاست‌های بیمه‌ای کشور گفت: تحول دیجیتال و رشد Gig economy صرفاً یک تغییر فناورانه نیست، بلکه بازتعریف بنیادین رابطه کار، درآمد و امنیت اجتماعی است و سیاست‌گذاران حوزه بیمه و بازنشستگی باید هرچه سریع‌تر برای انطباق با این واقعیت جدید برنامه‌ریزی کنند.